Hesam ; Dünya Gıda Üretim, Tüketim ve İsraf Raporu

Gıda üretimi, insanlığın en kritik faaliyetlerinden biridir; yaşamın sürdürülmesi ve sağlığın geliştirilmesi için gereklidir. Tarım teknolojisi ve gıda dağıtım sistemlerindeki önemli ilerlemelere rağmen, küresel gıda sistemi derin zorluklarla karşı karşıya kalmaktadır. Bu rapor, küresel gıda üretimi, tüketimi ve israfının mevcut durumunu ele alarak bolluk içindeki dünyanın yaygın açlığının paradoksunu gözler önüne sermektedir.

Küresel Gıda Üretimi Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), dünyanın yılda yaklaşık 4 milyar metrik ton gıda ürettiğini tahmin etmektedir. Bu muazzam üretim, çeşitli mahsulleri, etleri, süt ürünlerini ve diğer gıda maddelerini kapsamaktadır. Pirinç, buğday ve mısır, küresel gıda üretiminin önemli bir bölümünü oluşturan temel gıdalar arasında yer almaktadır. Bu tahılların yıllık üretimi yaklaşık 2,7 milyar ton olarak gerçekleşmektedir. Yılda yaklaşık 1,1 milyar metrik ton sebze üretilmekte; en büyük üreticiler Çin, Hindistan ve ABD olmaktadır. Küresel meyve üretimi yaklaşık 1 milyar metrik ton seviyesinde bulunmakta olup, üretime Çin, Hindistan, Brezilya ve ABD gibi ülkeler öncülük etmektedir. Et endüstrisi yılda yaklaşık 330 milyon metrik ton üretim yapmakta, süt üretimi ise yaklaşık 860 milyon metrik tona ulaşmaktadır. Küresel Gıda Tüketimi Üretilen toplam gıda, küresel nüfusu beslemeye fazlasıyla yetmektedir. FAO’ya göre, kişi başına ortalama günlük kalori alımı yaklaşık 2.870 kilokalori olup, önerilen günlük alım miktarını aşmaktadır. Buna rağmen, gıda dağıtımı eşitsizliğini korumakta ve bu durum farklı bölgeler arasında tüketim kalıplarında eşitsizliklere yol açmaktadır. Yüksek gelirli ülkeler, genellikle gerekli günlük kalori alımını aşan daha yüksek gıda tüketim oranlarına sahip olma eğilimindedir. Bu bölgelerdeki ortalama kalori alımı kişi başına günlük 3.400 kilokaloriye kadar çıkabilmektedir. Buna karşılık, birçok gelişmekte olan ülkede gıda tüketim oranları daha düşük olup, bazen gerekli kalori alımının altına düşmektedir. Bu eşitsizlik, gıdaya erişim ve dağıtımdaki önemli sorunları vurgulamaktadır. Küresel Gıda Atığı Birleşmiş Milletler raporuna göre, 2022 yılında dünya genelinde üretilen gıdanın %19’u çöpe gitmiştir. Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), yaklaşık 783 milyon insan açlıkla mücadele ederken, 2022’de dünya genelinde bir günde 1 milyardan fazla öğünün israf edildiğini bildirmektedir. Gıda israfı, küresel gıda sistemini etkileyen kritik bir konu olmaktadır. Her yıl üretilen gıdanın yaklaşık üçte biri (yaklaşık 1,3 milyar metrik ton) kaybolmakta veya israf edilmektedir. Daha zengin ülkelerde gıda israfı, öncelikle tüketici düzeyinde meydana gelmektedir. Aşırı satın alma, uygunsuz depolama ve tamamen yenilebilir ürünleri reddeden standartlar nedeniyle büyük miktarlarda gıda atılmaktadır. Düşük gelirli bölgelerde ise yetersiz altyapı, teknoloji eksikliği ve kötü depolama tesisleri nedeniyle gıda israfı, genellikle tedarik zincirinin erken safhalarında gerçekleşmektedir. Açlık ve Gıda Güvensizliği Yiyecek bolluğuna rağmen, açlık önemli bir küresel sorun olmaya devam etmektedir. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı’na (WFP) göre, 2021 yılı itibarıyla yaklaşık 811 milyon insan kronik açlıkla karşı karşıya kalmaktadır. Bu soruna çeşitli faktörler neden olmaktadır. Mali kaynak eksikliği, insanların yeterli ve besleyici gıdaya erişimini engellemektedir. Savaşlar ve iç karışıklıklar, gıda üretimini ve dağıtımını aksatarak gıda güvensizliğini artırmaktadır. Aşırı hava olayları ve değişen iklim düzenleri, tarımsal verimliliği olumsuz etkileyerek gıda kıtlığına yol açmaktadır. Refah dağılımındaki eşitsizlikler, gıdaya erişimi etkileyerek gıda güvensizliğinin yükünü dışlanmış topluluklar üzerine bırakmaktadır. Gıda Sorununu Çözmek Gıda bolluğuna rağmen devam eden açlığı çözmek birden fazla etkene bağlıdır. Gıda Dağıtımını İyileştirmek: Gıdanın ihtiyaç sahibi kişilere ulaşmasını sağlamak için gıda dağıtım ağlarını güçlendirmek gerekmektedir. Bu, daha iyi altyapıyı, verimli lojistiği ve ticaret engellerinin azaltılmasını içermektedir. Gıda İsrafını Azaltmak: Tedarik zincirinin tüm aşamalarında gıda israfını en aza indirecek stratejiler uygulamak, daha fazla gıdanın tüketime sunulmasını sağlayabilir. Eğitim ve bilinçlendirme kampanyaları da tüketicileri israfı azaltmaya teşvik edebilir. Sürdürülebilir Tarımı Desteklemek: Sürdürülebilir tarım uygulamalarını teşvik etmek, gıda üretimini ve iklim değişikliğine karşı dayanıklılığı artırabilir. Buna teknolojiye yatırım yapmak, çiftçileri eğitmek ve çevre dostu uygulamaları teşvik etmek de dahildir. Yoksulluk ve Eşitsizlikle Mücadele: Dünyadaki en zengin beş kişinin serveti iki katına çıkarken beş milyar insan daha da yoksullaştı. Oxfam raporu, dünyanın ilk trilyonerine yalnızca on yıl içinde sahip olabileceğini ve yoksulluğun sona ermesinin ise iki yüzyıldan fazla zaman alacağını tahmin etmektedir. En büyük 148 şirketin kârı 3 yılda ortalama yüzde 52 arttı ve 1,8 trilyon dolar oldu. Yüz milyonlarca kişi maaşlarında kesintiye uğrarken zengin hissedarlara büyük kâr payları ödendi. Milyarderler 2020 yılına göre 3,3 trilyon dolar daha zengin ve servetleri enflasyon oranından üç kat daha hızlı arttı. Küresel nüfusun yalnızca %21’ini temsil eden zengin ülkeler, küresel servetin %69’una ve milyarder servetinin %74’üne sahipler. Yaklaşık 800 milyon işçinin ücretleri enflasyona yenik düşerek son iki yılda 1,5 trilyon dolar kaybetti. Türkiye’de en zengin 16 milyarderin serveti, halkın en alt %50’sinin servetinden fazla. Servet vergisi ile her yıl 12,5 milyar dolar gelir oluşturulabilir. Bu gelirle sağlık, eğitim ve sosyal harcamalar bütçeleri önemli ölçüde artırılabilir. Yoksulluk ve eşitsizliğin temel nedenleriyle mücadele etmek, gıda güvenliğinin sağlanması açısından çok önemlidir. Sosyal güvenlik ağları, ekonomik kalkınma programları ve kapsayıcı politikalar insanların yoksulluktan kurtulmasına ve erişimin iyileştirilmesine yardımcı olabilir. Devlet, sağlık ve eğitim hizmetlerine evrensel erişimi sağlamalı ve halka doğrudan hizmet sunmalı. Tekelleşmenin önüne geçilmeli ve aşırı kâr vergileri uygulanmalı. Rekabetçi ve kârlı işletmelerin, hissedarların açgözlülüğü tarafından ele geçirilmesi önlenmeli.   KAYNAKÇA Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). (2011). *Global food losses and food waste – Extent, causes and prevention*. FAO Document Repository. Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). (2021). *The state of food security and nutrition in the world 2021*. FAO Document Repository. Gunders, D. (2016). Wasted: How America is losing up to 40 percent of its food from farm to fork to landfill. *National Geographic*. Retrieved from https://www.nationalgeographic.com International Food Policy Research Institute (IFPRI). (2021). *Global food policy report 2021*. Retrieved from https://www.ifpri.org/publication/2021-global-food-policy-report United Nations. (n.d.). *Sustainable development goals: Goal 2 – Zero hunger*. UN SDG Website. Retrieved from https://sdgs.un.org/goals/goal2 United States Department of Agriculture (USDA). (n.d.). *Food waste FAQs*. USDA Official Website. Retrieved from https://www.usda.gov/foodwaste/faqs World Bank. (n.d.). *Poverty overview*. World Bank Official Website. Retrieved from https://www.worldbank.org/en/topic/poverty/overview World Food Programme (WFP). (n.d.). *Hunger statistics*. WFP Official Website. Retrieved from https://www.wfp.org/hunger/stats World Resources Institute (WRI). (n.d.). *Reducing food loss and waste*. Retrieved from https://www.wri.org/our-work/project/food-loss-waste   Yazının PDF Dökümanına Ulaşmak İçin Tıklayınız: Dünya Gıda Üretim, Tüketim ve İsraf Raporu